Memede Tüberküloz Belirtileri

 

Memede tüberküloz, tıbbi literatürde oldukça nadir rastlanan ve gelişmekte olan ülkelerde daha sık karşılaşılan bir ekstrapulmoner (akciğer dışı) tüberküloz formudur. İlk olarak 1829 yılında Sir Astley Cooper tarafından tanımlanan bu hastalık, dünya genelinde akciğer tüberkülozunun yaygınlığına rağmen meme dokusuna olan etkisi bakımından nadir görülür. Genellikle doğurgan yaştaki 20-40 yaş arası kadınlarda ortaya çıkan meme tüberkülozu, ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır ve çoğunlukla gecikmiş tanı alabilmektedir. Bu nedenle, hastalığın belirtilerinin iyi tanınması ve doğru bir şekilde değerlendirilmesi, erken tanı ve tedavi için büyük önem taşır.

Meme Tüberkülozunun Nedeni ve Görülme Sıklığı

Memede tüberküloza neden olan etken sıklıkla Mycobacterium bovis bakterisidir. Ancak nadiren Mycobacterium tuberculosis de bu enfeksiyona sebep olabilir. Mycobacterium tuberculosis, daha yaygın olarak akciğer tüberkülozuna neden olurken, bu bakteri memede enfeksiyon oluşturduğunda hastalık nadir görülür ve tanısı zor olabilir. Akciğer tüberkülozu olan kişilerde meme tüberkülozu görülme oranı oldukça düşükken, meme tüberkülozu teşhisi konulan hastaların %60’ında, hastalığın meme dışındaki diğer organlara da yayıldığı tespit edilmiştir. Bu olgulara “sekonder meme tüberkülozu” adı verilir. Primer (birincil) meme tüberkülozu ise meme dokusuna dışarıdan direkt bulaşla gelişir ve nadir olarak gözlenir.

Meme Tüberkülozunun Klinik Belirtileri

Meme tüberkülozunun klinik belirtileri, özellikle diğer memede görülen iyi huylu veya kötü huylu tümörlerle karıştırılabileceği için tanı koymada güçlükler yaratır. En yaygın belirti meme dokusunda kitle oluşumudur. Bu kitleler genellikle ağrılı olabilir ve zamanla büyüyebilir. Meme tüberkülozunda kitleler genellikle tek bir bölgede sınırlı olmayıp, yaygın bir inflamasyon tablosu ile birlikte görülür. Kitlelerin yüzeyi ülserasyon (deride yaralar) gösterebilir, ancak her zaman bu ülserasyon mevcut olmayabilir. Memedeki bu kitleler genellikle sert yapılıdır ve cilde yapışık olabilir.

 

Aşağıda meme tüberkülozunun en yaygın belirtileri sıralanmıştır:

 

1. Meme Dokusunda Kitle: En yaygın belirti olup, meme içinde sert ve ağrılı bir kitle şeklinde hissedilir.
2. Ağrı: Meme tüberkülozunda kitlelerle birlikte ağrı da sık görülen bir belirtidir. Ağrı genellikle derin dokularda hissedilir ve sürekli bir rahatsızlık yaratabilir.
3. Meme Derisinde Ülserasyon: Enfekte bölgede ciltte açılan yaralar ve ülserler olabilir. Bu yaralar genellikle uzun süre iyileşmez ve enfeksiyonun yayılımına işaret eder.
4. Şişlik ve Lenf Bezi Büyümesi: Özellikle koltuk altında ve meme çevresindeki lenf bezlerinde büyüme görülebilir.
5. Ciltte Kızarıklık ve Şişlik: Enfekte meme dokusu çevresinde ciltte kızarıklık, şişlik ve sıcaklık artışı olabilir. Bu belirtiler meme absesi gibi diğer enfeksiyonlarla karışabilir.
6. Akıntı: Nadir olarak, meme ucundan iltihaplı veya kanlı akıntı da görülebilir. Bu durum, memedeki apsenin boşalmasına işaret edebilir.

Meme Tüberkülozunun Tanısı

Meme tüberkülozu tanısı, klinik belirtilerle birlikte radyolojik ve laboratuvar incelemeleriyle konur. Ancak meme tüberkülozu tanısı, diğer meme hastalıkları ile benzer belirtiler göstermesi nedeniyle oldukça zor olabilir. Meme kanseri ile karışabileceği için kesin tanı konulması önemlidir.

 

1. Mamografi: Meme dokusundaki kitlelerin değerlendirilmesinde mamografi sıkça kullanılan bir yöntemdir. Ancak meme tüberkülozunun mamografik bulguları özgül değildir ve genellikle meme kanseri ile karışabilir. Bu nedenle mamografi tek başına tanı koymada yeterli değildir.
2. Ultrasonografi: Meme ultrasonu, kitlelerin yapısını değerlendirmek ve kitlenin sıvı içerip içermediğini anlamak için kullanılır. Meme tüberkülozu vakalarında, genellikle kistik yapılar ve çevresinde kalınlaşmış duvarlar görülebilir.
3. Biyopsi: Kesin tanı için en önemli yöntemlerden biri biyopsidir. Memede oluşan kitlenin biyopsisi yapılarak, patolojik inceleme ile Mycobacterium tuberculosis varlığı saptanabilir. Biyopsi sonuçları meme tüberkülozunun doğrulanmasında belirleyicidir.
4. Balgamda ARB Testi: Meme tüberkülozu olan hastaların %60’ında başka organlarda da tüberküloz enfeksiyonu bulunabilir. Akciğer tüberkülozunu değerlendirmek için balgamda aside dirençli basil (ARB) testi yapılır.
5. Tüberküloz Kültürü: Hastalığın kesin tanısını koymak için kültür yapılır. Bu süreç, mikrobakterilerin laboratuvar ortamında üretilmesini içerir ve birkaç hafta sürebilir.
6. PPD Testi (Tüberkülin Deri Testi): Vücutta tüberküloz bakterisi ile geçmişte temas olup olmadığını göstermek için PPD testi yapılabilir. Ancak bu test tüberkülozun aktif olup olmadığını göstermez.

Tedavi ve Takip

Meme tüberkülozu, genel tüberküloz tedavi protokollerine uygun olarak tedavi edilir. Tüberküloz tedavisinde standart dört ilaçlı tedavi (izoniazid, rifampisin, pirazinamid ve etambutol) genellikle altı ay süreyle uygulanır. Tedaviye erken başlanması, hastalığın seyrini kontrol altına almak için önemlidir.

 

1. İlaç Tedavisi: İlk iki ay boyunca dört ilaçlı kombinasyon tedavisi uygulanır. Bu dönemde hastanın düzenli olarak ilaçlarını alması ve doktor kontrollerini aksatmaması önemlidir. İlaç tedavisinin toplam süresi genellikle altı aydır, ancak hastalığın yaygınlığına ve tedaviye yanıtına göre bu süre uzatılabilir.
2. Cerrahi Müdahale: İlaç tedavisine ek olarak, bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Meme tüberkülozunda oluşan apseler veya ülserler, cerrahi olarak drenaj gerektirebilir. Ayrıca, ilaç tedavisine yanıt vermeyen kitlelerde cerrahi rezeksiyon (kitlenin çıkarılması) gerekebilir.
3. Düzenli Kontroller: Tedavi süresince hastaların düzenli olarak kontrol edilmesi ve tedaviye yanıtlarının izlenmesi önemlidir. Tedavi sırasında hastaların akciğerlerinde de tüberküloz varlığı kontrol edilmelidir.

Özetlemek Gerekirse

Meme tüberkülozu nadir görülen bir enfeksiyon hastalığıdır ve tanısı zor olabilir. Genellikle 20-40 yaş arasındaki doğurgan kadınlarda daha sık rastlanır. Meme tüberkülozunun klinik belirtileri, kitle oluşumu, ülserasyon, ağrı ve lenf bezlerinde şişlik gibi bulgularla kendini gösterir. Tanı için mamografi, ultrasonografi, biyopsi ve laboratuvar testleri kullanılır. Tedavide standart tüberküloz ilaçları uygulanır ve cerrahi müdahale gerektiğinde tercih edilir. Erken tanı ve tedavi ile meme tüberkülozu başarılı bir şekilde tedavi edilebilir.